Hoe spelen onderwijsprofessionals in op de noden van cognitief sterke leerlingen? Hoe kan je hier als leraar mee omgaan zonder de andere leerlingen uit het oog te verliezen? Onze onderzoekers aan Arteveldehogeschool nemen dit onder de loep.
Cognitief sterk of hoogbegaafd?
Een klas bestaat uit leerlingen met verschillende talenten en behoeften. Onderwijsprofessionals – leraren, lerarenopleiders, schoolleiders, bestuurders en onderwijsadviseurs – willen alle leerlingen laten excelleren in hun talenten, waaronder ook de cognitief sterke leerlingen. Maar wat is het verschil tussen cognitief sterke en hoogbegaafde leerlingen?
Niet iedere cognitief sterke leerling is per definitie hoogbegaafd. Leerkrachten merken cognitief sterke leerlingen soms op door hun hoge scores. Bij hoogbegaafde leerlingen is dat vaak anders. Deze leerlingen halen soms lagere scores. Hierdoor zien leerkrachten hun noden soms over het hoofd.
Onderwijsprofessionals hebben dus moeite om de noden van verschillende leerlingen leerlingen te herkennen. Ook hun begeleiden is een uitdagende opdracht. Leerkrachten hebben vaak de reflex om cognitief sterke leerlingen extra oefeningen te geven. Dit speelt helaas onvoldoende in op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De Vlaamse regering erkent de nood aan praktijkgericht onderzoek naar deze vergeten groep. In september lanceerde ze een oproep naar scholen en onderzoekscentra.
Praktijkgericht onderzoek
Onderzoekers uit de ‘Bachelor na Bachelor in het Onderwijs: Zorgverbreding en Remediërend Leren’ vervullen een pioniersrol op het vlak van onderzoek naar cognitief sterke leerlingen. Zo zijn ze actief als strategische valorisatie partner in het project TALENT. Deze samenwerking focust op leermogelijkheden, motivatie en welbevinden van cognitief sterke leerlingen. Ze stemmen het onderwijs af op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen door onder andere in te zetten op krachtige leeromgevingen.
Krachtige leeromgeving
When a flower doesn’t bloom, you fix the environment in which it grows, not the flower
– Alexander Den Heijer
Onderzoekers van Arteveldehogeschool maken onderwijsprofessionals bewust van het belang van een krachtige leeromgeving in de klas. Dit is een omgeving waarbinnen alle leerlingen zich geaccepteerd en veilig voelen. In deze vertrouwelijke omgeving kunnen kinderen optimaal leren en ontwikkelen. Leerlingen krijgen namelijk de kans om hun ervaringen, interesses en creativiteit te benutten.
Het ‘krachtige’ aan zo’n leeromgeving is dat ze aansluit bij de noden van alle leerlingen. Cognitief sterke leerlingen hebben bijvoorbeeld nood aan uitdaging. Ze zijn namelijk snelle en creatieve denkers. Door in te zetten op een krachtige leeromgeving kunnen cognitief sterke en hoogbegaafde leerlingen excelleren.
Om onderwijsprofessionals hierbij te helpen, verzamelden de onderzoekers praktische tips & tricks. Daarnaast gaan de onderzoekers met hen in dialoog. Zo trachten ze hun ondersteuningsbehoeften in kaart te brengen. Daarnaast bieden ze onderwijsprofessionals coaching op maat. Door verschillende perspectieven samen te brengen, bouwen ze aan krachtige leeromgevingen voor cognitief sterke leerlingen.
Lerend netwerk
De docenten en onderzoekers aan de ‘Bachelor na Bachelor in het Onderwijs: Zorgverbreding en Remediërend Leren’ doorbreken het klassieke les- en leerpatroon van leerlingen. Zo zetten ze zich in op een lerend netwerk. In een lerend netwerk werken zowel onderzoekers en onderwijsprofessionals samen met elkaar. Via deze manier delen ze kennis en inzichten afkomstig uit theorie en klaslokaal.
In een lerend netwerk bekijken onderzoekers en onderwijsprofessionals de noden van leerlingen. Ze denken na over een strategie om een krachtige leeromgeving vorm te geven. Er is dus een voortdurende afstemming met de onderwijspraktijk en het lerend netwerk. Daarna beoordelen ze en sturen ze hun strategie bij.
Het lerend netwerk staat open voor iedereen die de noden van hoogbegaafde en cognitief sterke leerlingen willen versterken. Wil je je als onderwijsprofessional graag aansluiten binnen een lerend netwerk? Schrijf je dan hier in.
Bijscholingen en studiedagen
Wil je je graag verder verdiepen? Dat kan. Via Artevelde Academy kan je je inschrijven voor onderstaande professionaliserings-initiatieven die gegroeid zijn vanuit het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek van Katrijn Pools en Katrijn De Waele:
2. Op weg met cognitief sterk functionerende leerlingen
5. Aanbod op maat: op weg met cognitief sterk functionerende leerlingen
Wil je je met je (school)team bekwamen in hoogbegaafde en sterk cognitief functioneren leerlingen? Wil je je kennis over deze leerlingen verbreden en uitdiepen? Wil je vanuit onderzoek en wetenschappelijke referentiekaders aan het werk gaan rond verbreden en verdiepen van het curriculum van deze leerlingen? Wil je handvatten om het leerproces van deze leerlingen optimaal te begeleiden?
In dit aanbod op maat spelen we in op de noden van je team. We werken op een interactieve manier met ruime inbreng van eigen kennis en ervaringen. Waar mogelijk gaan we samen met het team aan de slag met de eigen materialen, onderwijsmethodes,…
Dit aanbod op maat kan zowel een vorming zijn tijdens een studiedag, maar ook een traject doorheen het schooljaar of informatieavonden voor ouders.
Heb je een vraag over cognitief sterk functionerende leerlingen, ga dan zeker met ons in gesprek, we bekijken graag met jou de mogelijkheden. Contacteer Katrijn De Waele of Katrijn Pools.
Doelgroep
Dit aanbod op maat mikt op onderwijsprofessionals die zich willen bekwamen in het onderwijs voor hoogbegaafde en cognitief sterke leerlingen. Ook organisaties die informatiemomenten organiseren voor ouders, onderwijs flankerende medewerkers, verantwoordelijke kinderdagverblijven,…. Kortom iedereen die iets wil weten over hoogbegaafdheid en cognitief sterk functionerende kinderen.
Katrijn Pools en Katrijn De Waele, docenten en onderzoekers van de Bachelor na Bachelor in het Onderwijs: Zorgverbreding en Remediërend Leren
Sofie Vanassche (hoofd onderzoek binnen het expertisenetwerk Onderwijs),
Veerle Vandenberghe (hoofd levenslang leren)
